In feite vind je in het algemeen stappenplan voor het bouwen van een flightcase voldoende informatie voor het bouwen van een case voor veel verschillende doeleinden. Tenslotte zijn de basisprinciepes voor het bouwen van een flightcase volgens de gesloten doosmethode steeds dezelfde. Toch vond ik het interessant om ook eens een project uit te werken waarbij ik een flightcase bouw voor een keyboard (eigenlijk in dit geval een elektrische piano, maar dat maakt verder geen verschil uit). Een keyboard vraagt immers toch enkele extra voorzorgsmaatregelen omdat de toetsen van het klavier en ook de andere bedieningstoetsen extra kwetsbaar zijn.

Vandaar dat ik hier dit project even verder als stappenplan uitschrijf. Het is niet de bedoeling dat dit stappenplan "op zich" gelezen wordt. Ik ga immers niet alle basisprinciepes voor het bouwen van een flightcase herhalen. Dus alvorens dit artikel te lezen, kan je best eerst het algemeen stappenplan voor het bouwen van een flightcase doornemen. Hier ga ik enkel dieper ingaan op de zaken die specifiek zijn voor een case voor een elektrische piano of keyboard of synthesizer.

Stap 1: ontwerp en berekening

Stap 2: houten kist

Stap 3: sluitprofielen

Stap 4: hoekprofielen, overzethoeken en balhoeken

Stap 5: vlindersloten, scharnieren en handvaten

Stap 6: wielen

Stap 7: binnenafwerking

Stap 1: ontwerp en berekening

Hiernaast zie je alvast een foto van het eindresultaat. Zo kan je je al iets beter voorstellen van waar ik precies naar toe wil.

Bij dit ontwerp allereerst een belangrijke opmerking. Deze case heb ik niet voor mezelf gemaakt maar voor een klant. De keuze van het ontwerp is dan ook gemaakt door de klant. Dit is namelijk een kist met een diepe onderkant (waar het keyboard in past) en een laag deksel. Andere mensen zullen echter vaak net het omgekeerde verkiezen voor een keyboard flightcase, namelijk een heel lage onderkant, en een heel hoog, afneembaar deksel. Dat ontwerp heeft het voordeel dat het keyboard steeds op het onderste gedeelte van de case kan blijven staan. Je kan het als het ware met kist en al op de keyboardstatieven plaatsen en zo spelen. De klant hier heeft echter heel expliciet gevraagd om dit niet zo te doen. Hij wil per se altijd de piano uit de flight case nemen om te spelen. Vandaar dus deze keuze.

Bovendien is het ook heel uitzonderlijk dat een keyboard flightcase onderaan 4 grote wielen heeft. Veel vaker zal men voor een keyboard case kiezen voor inbouw hoekwielen. Maar ook dit was een heel expliciete eis van de klant in kwestie.

Ik begin natuurlijk door de maten te noteren van de piano in kwestie. Hierbij hou ik rekening met alle eventueel uitstekende knopjes of voetjes. In dit geval, dit zijn de maten van de Roland piano waarvoor ik de case bouw: 141,5 cm x 37,5 cm x 13,0 cm. De hoogte is dus 13 cm. Dat is inclusief uitstekende bedieningsknoppen maar exclusief de vier voetjes onderaan. De voetjes zelf zijn ongeveer 1,5 cm hoog, maar aangezien ik ga werken met hard schuim van 2 cm dikte, gaan deze volledig in het schuim verzinken. Vergis je niet: hard schuim is wel degelijk tamelijk hard, en kan dus een relatief groot gewicht verdragen over een groot oppervlak. Maar aangezien de vier voetjes klein zijn, gaan die na verloop van tijd toch in het schuim zakken (gans het gewicht steunt als het ware op de plaats van die voetjes op dat schuim, dus dat zakt er wel in na een tijdje).

Ik ga de case vanbinnen afwerken met hard schuim van 2 cm dikte onderaan en langs de zijkanten, en met zacht genopt schuim van 5 cm dikte aan de bovenkant. Verder voorzie ik ook een volledige afwerking met zachte, zwarte luxe binnenbekleding, zodat de case een professionele afwerking meekrijgt. De binnenmaten van de houten case die ik ga bouwen worden dus:

  • breedte 146 cm (= 141,5 cm + 2x2 cm hard schuim + 0,5 cm voor stof en speling)
  • diepte 42 cm (= 37,5 cm + 2x2 cm hard schuim + 0,5 cm voor stof en speling)
  • hoogte 19 cm (= 13 cm + 2 cm hard schuim onderaan + genopt schuim bovenaan)

De buitenmaten van de houten kist die ik wil gaan bouwen, bereken ik heel eenvoudig door bij deze binnenmaten overal 2 x 1 cm houtdikte bij te tellen. De buitenmaten worden dus:

  • breedte 148 cm
  • diepte 44 cm
  • hoogte 21 cm

Ik ga opnieuw werken volgens de gesloten doosmethode. Dat wil zeggen, ik ga eerst een gesloten houten bak timmeren en deze dan openzagen om zo een deksel en een onderkant te bekomen, zodat ik zeker weet dat het deksel goed past. Eens de gesloten bak opengezaagd is, monteer ik direct het sluitprofiel. De montage van het sluitprofiel heeft als gevolg dat de houten doos eigenlijk ongeveer 1 cm hoger wordt (doordat het sluitprofiel tussen onderkant en deksel gemonteerd wordt). Het is best om deze cm er nu reeds van af te trekken. Ik ga dus een houten case bouwen met deze buitenmaten:

  • breedte 148 cm
  • diepte 44 cm
  • hoogte 20 cm

Hiervoor zaag ik bijvoorbeeld de volgende stukken (zaaglijst):

  • 2 keer 148 cm x 18 cm
  • 2 keer 148 cm x 44 cm
  • 2 keer 42 cm x 18 cm

(Even geheel terzijde: voor alle duidelijkheid, volgende zaaglijst zou NIET correct zijn:

  • 2 keer 148 cm x 20 cm
  • 2 keer 148 cm x 44 cm
  • 2 keer 44 cm x 20 cm

In het algemeen zijn er altijd 3 zaaglijsten die WEL mogelijk zijn voor het bouwen van een houten doos. De andere twee correcte zijn:

  • 2 keer 146 cm x 18 cm
  • 2 keer 146 cm x 44 cm
  • 2 keer 44 cm x 20 cm

ofwel:

  • 2 keer 148 cm x 20 cm
  • 2 keer 146 cm x 42 cm
  • 2 keer 42 cm x 20 cm

)

Stap 2: houten kist

Je kan dit zagen met een gewone handzaag. Tips hiervoor vind je in het artikel Tips voor het zagen van hout. Ikzelf heb me intussen een Metabo cirkelzaag aangeschaft met bijhorende geleiders. Het volstaat om deze geleiders vlak naast je in potlood getekende zaaglijn te leggen en dan te zagen. Op deze manier gaat het zagen iets sneller dan met de hand, maar voor alle duidelijkheid: een betere case krijg je daardoor niet. Het belangrijkste bij het zagen, is nog steeds dat je de maten heel nauwkeurig uittekent met potlood op het hout en dat je vooral ook zorgt dat je rechte hoeken hebt (haakse hoeken) bij elk stuk dat je zaagt. Een winkelhaak is dus onmisbaar, of je nu met de hand zaagt of met een cirkelzaag.

Concreet voor deze 6 gezaagde stukken die ik nodig heb, ben ik vertrokken van een plaat van 305 cm x 125 cm. Hier heb ik eerst een strook van 148 cm x 125 afgezaagd. Uit dat stuk zaag ik dan verder dus de stukken van 148 cm x 44 cm en van 148 cm x 18 cm. De 2 overige stukken van 42 cm x 18 cm heb ik dan apart gezaagd uit overschotjes die ik nog liggen had.

Daarna volstaat het om de stukken aan elkaar te lijmen (met goeie houtlijm) en aan elkaar te timmeren (met nageltjes zonder kop van bijvoorbeeld 2 cm lengte) en je hebt reeds de gesloten houten doos. Daarna openzagen met een figuurzaag en je hebt de twee delen van je uiteindelijke case reeds. Als hoogte van het deksel (gemeten op de buitenkant van de houten bak) heb ik 5,5 cm genomen. Dit is zowat het smalste deksel dat je kan maken, want je moet tenslotte nog plaats hebben op het deksel voor hoek- en sluitprofiel.

Stap 3: sluitprofielen

Na het openzagen monteer ik dus de sluitprofielen. Sluitprofielen worden telkens in 45 ° verstek gezaagd. De sluitprofielen zelf worden niet met rivetten vastgezet. Enkel later via de overzethoeken. Een overzethoek dient om over de plaats te zetten waar hoek- en sluitprofiel elkaar "raken" en om de sluitprofielen vast te zetten. Dus ik monteer eerst de hoekprofielen en daarna de overzethoeken.

Stap 4: hoekprofielen, overzethoeken en balhoeken

Bij het rivetteren van de hoekprofielen kan je best nog niet alle rivetten nu reeds boren en vastzetten. Straks ga ik immers nog de vlindersloten en de scharnierende dekselstoppen monteren. Aangezien ik hier met een zeer smal deksel werk, zal de bovenste helft van het medium inbouw vlinderslot en van de medium inbouw scharnier met dekselstop immers gedeeltelijk over het hoekprofiel komen te liggen. Dat is op zich niet erg, dat heb je nu eenmaal met smalle deksels, maar je moet daar wel rekening mee houden bij de spreiding van de rivetten over de lengte van het hoekprofiel dat je dan op die plaats geen rivetten in het hoekprofiel plaatst, anders kunnen die in de weg zitten.

O ja, even terzijde, waarom maak ik eigenlijk dit deksel zo smal mogelijk? Wel, omdat ik uit ervaring weet dat een deksel dat bevestigd is met een scharnier met dekselstop best zo licht mogelijk maakt. Een te zwaar deksel heeft immers de neiging van gans je kist te doen overkantelen als je de flightcase open doet en het keyboard eruit neemt.

Na de montage van het sluitprofiel, is het tijd om de grote overzethoeken en de balhoeken te monteren. De foto hiernaast toont hoe je - ondanks het gebruik van grote overzethoeken - toch een smal deksel kunt maken; namelijk door de balhoek met de overzethoek te overlappen. De overzethoek op het deksel wordt in dit geval met slechts 2 rivetten vastgezet in plaats van 4. Voor de montage van de balhoeken heb ik hier rivetten van 4,8 x 15 mm gebruikt, omdat dit toch steeds iets sterker is dan de gewone van 4,0 x 12,5 mm.

Stap 5: vlindersloten, scharnieren en handvaten

Verder monteer ik dan ook de 2 medium inbouw vlindersloten en de 3 inbouw scharnieren met dekselstop. Het uitzagen van de gaten voor de inbouw scharnieren en voor de inbouw vlindersloten doe ik ook met de figuurzaag. Er zit immer een zaagje op voor metaal. Daarmee zaag je dus zowel door hout als door aluminium. Vooraleer ik begin te zagen vind ik het wel handig om eerst de twee delen van de flight case samen te binden met twee spanriemen (je ziet de rode spanriemen op de foto).

De maten van het montagegat dat je moet zagen voor een inbouw scharnier met dekselstop zijn trouwens dezelfde als die voor een medium vlinderslot. De montage ervan is trouwens ook even evident, zoals je ziet op de foto's. Voor de bevestiging van vlindersloten en scharnieren gebruik ik de gewone rivetten van 4,0 x 12,5 mm, tenzij voor de rivetten die in het sluitprofiel zitten, daarvoor gebruik ik rivetten van 4,0 x 9,5 mm, want deze gaten boor ik wel door de buitenkant van het sluitprofiel, maar niet door de binnenkant.

Verder monteer ik ook nog langs de 2 korte zijdes een medium inbouw handgreep. Omdat de flight case mét inhoud toch behoorlijk zwaar zal worden, neem ik het zekere voor het onzekere en monteer ik deze handgrepen met extra lange rivetten van 4,8 x 19,5 mm en gebruik ik langs de binnenkant deze versterkingsplaatjes.

De montage van een opbouw handvat is iets wat je ook wel vaker ziet bij dit soort keyboard cases. Meer daarover in het artikel Tips voor de montage van een opbouw handvat.

Stap 6: wielen

In dit specifiek geval heb ik ook grote flightcase wielen voorzien onder de kist. Voor de montage hiervan heb ik twee wielplaten gezaagd. Deze heb ik dan netjes afgeschuurd en geverfd. Eerst 2 grondlagen (grondverf) en daarna 2 lagen mat zwart. Een gedetailleerde uitleg vind je in het artikel Tips voor het plaatsen wielen onder je flightcase.

Dit soort van wielen tref je echter meestal niet aan bij dergelijke cases. In dit geval was dit echter zo gevraagd door de gebruiker van de case in kwestie. Bij dit soort cases zie je eerder ofwel geen wielen, ofwel 2 of 4 inbouw randwielen ofwel 2 of 4 inbouw hoekwielen, gemonteerd aan de onderkant van de korte zijde.

Stap 7: binnenafwerking

Dan kan ik aan de binnenafwerking beginnen. Eerst snijd ik een stuk hard schuim van 2 cm dikte van 146 cm x 42 cm en kleef dit op de onderzijde. Daarna volgen kleinere stukken in de hoeken en langs de zijkanten. Ik ga bewust de zijkanten niet volledig bekleven met dit schuim omdat het anders te moeilijk wordt om de piano uit de flightcase te tillen. De openingen die ik dus voorzie in het hard schuim aan de zijkanten dienen om nog je hand of vingers tussen te kunnen steken op de piano op te tillen. Schuim van 2 cm dikte bleek hiervoor in dit geval net voldoende te zijn. Je zou ook meer (dikker schuim) kunnen voorzien langs de zijkanten, bijvoorbeeld door 2 stukken van 2 cm dik schuim op elkaar te kleven, zodat het nog makkelijker wordt om de piano eruit te tillen. Maar dan moet je het ontwerp en de berekening van de maten van je flightcase hierop natuurlijk aanpassen.

De bovenkant van het deksel bekleed ik eerst met de zwarte luxe binnenbekledingsstof, zoals je hiernaast op de foto kan zien. Je begint door een stuk stof te snijden dat ruimschoots groot genoeg is. Je spuit dan lijm in het midden van het deksel (nog niet op de randen - blijf zelfs enkele centimeters van die randen weg). Spuit ook lijm op de achterkant van de stof, zowat grofweg in het midden. Leg nu de stof op de case en druk vanaf het midden alles goed aan. Je doet dit door met twee handen van het midden naar de randen toe te wrijven. Daarna kan je dus ook de smalle opstaande kanten doen. Je trekt de stof eerst enkele centimeters terug, weg van de randen en spuit dan die stof plus de randen met lijm. Om te vermijden dat je de binnenkant van de sluitprofielen met lijm bevuilt, kan je deze best wel op voorhand afplakken met schilderstape. Daarna - als alles goed vastplakt, kan je dan het teveel aan stof wegsnijden met een scherp cuttermes.

Ook de onderkant bekleed ik volledig met deze zwarte stof. Tenslotte is het deze extra stap die toch zorgt voor de "finishing touch". Het schuim zorgt voor de bescherming van de piano, de stof zorgt voor de finale afwerking.

Nu we het toch over de bescherming van de piano hebben, mogen we natuurlijk het schuim in het deksel niet vergeten. Best gebruik je hiervoor zacht genopt schuim van 5 cm. Ik ben er geen voorstander van om het volledige deksel met dat schuim te bekleden (en mocht ik dit toch doen, dan had ik natuurlijk die zwarte stof niet in het deksel moeten kleven). Meestal volstaan 2 of 3 stroken. En die stroken plaats ik dan waar de piano het minst kwestbaar is, dus liefst op een plaats waar er geen fragiele, uitstekende bedieningsknoppen zitten. Gezond verstand is hier de beste raadgever. Want elke keyboard is tenslotte verschillend.

Tot slot nog enkele fotootjes van de volledige afgewerkte case. En dan nu nog de examenvraag, om na te gaan of iedereen goed opgelet heeft in deze les: noem mijn 4 favoriete bieren?

>>> Koop jouw onderdelen <<<

Nog vragen? Neem contact op met ons!